wegetarianizm

Wegetarianizm: rodzaje diety, co jeść, zasady, wpływ na zdrowie

Wegetarianizm staje się coraz bardziej popularny. Z badań wykonanych 2 lata temu przez firmę Mintel wynikało, że mięsa nie jada ok. 7–8 proc. Polaków, ale do tej pory liczba ta z pewnością się powiększyła. Z szacunków wynika, że w Polsce wegetarianami jest ok. trzech milionów ludzi. Czy wobec tego wegetarianizm to dobry sposób na życie?

baner vege
wegetarianizm

WEGETARIANIZM – na czym polega?

NA CZYM POLEGA WEGETARIANIZM

Nazwa „wegetarianizm” pochodzi od łacińskich słów vegetablis – roślinny i vegetare – rosnąć. Jest to sposób żywienia oparty na produktach roślinnych z jednoczesnym wyeliminowaniem mięsa i znacznym ograniczeniem innych produktów pochodzenia zwierzęcego.

Pierwsze wzmianki o diecie wegetariańskiej pochodzą z VI w. p.n.e. Początkowo miała ona charakter religijny. Wyznawcy religii takich jak hinduizm, dźinizm i orfizm wierzą w wędrówkę dusz umieszczonych w ciałach różnych stworzeń, eliminują więc przemoc stosowaną wobec wszystkich istot żywych, dlatego też unikają ich zjadania. Wegetarianizm był powszechny w Indiach, a także na terenach starożytnej Grecji i Rzymu.

wegetarianizm

Jakie są motywacje do przejścia na wegetarianizm?

NA CZYM POLEGA WEGETARIANIZM

Dzisiaj o wegetarianizmie i weganizmie często mówi się w kontekście ekologii, zdrowia oraz etyki. Nie wszyscy zapewne wiedzą, iż wykluczenie mięsa z menu jest dobre również dla naszej planety, albowiem produkcja żywności pochodzenia zwierzęcego ma ogromny wpływ na klimat i generuje nawet ok. 18 proc. antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych. Hodowla zwierząt pochłania ogromne zasoby wody i zbóż, a produkcja mleka wiąże się ze zużywaniem hektolitrów wody.

Poza kwestiami ekologii i zużywania zasobów przemysłowa produkcja żywności jest dla niektórych osób moralnie nieakceptowalna. Los zwierząt hodowlanych jest bowiem potworny. Trzymane w za małych kojcach nie widzą ziemi ani słońca, za to prowadzone na rzeź słyszą przerażające odgłosy swoich mordowanych braci i sióstr. Młode koguciki w trzeciej dobie życia są gazowane lub macerowane, czyli mielone żywcem, ponieważ to najszybszy i najtańszy sposób eutanazji. 

Innym powodem przechodzenia na wegetarianizm są kwestie zdrowotne, ponieważ w świetle obecnych badań spożywanie mięsa jest po prostu niezdrowe i lepiej zastąpić je białkiem roślinnym.

Dowiedz się jak przejsć na wegetarianizm i czym zastąpić mięso.

wegetarianizm

Rodzaje wegetarianizmu i semiwegetarianizmu

NA CZYM POLEGA WEGETARIANIZM

Potocznie wegetarianizmem nazywa się wszelkie odmiany diety roślinnej, zapominając często o tym, że powinien mieć on podłoże ideologiczne. Wyróżnia się wiele odmian diety jarskiej, do których należą:

  • laktoowowegetarianizm – dieta, z której wyłączone jest mięso, jednak mogą być w niej spożywane niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak nabiał czy miód
  • owowegetarianizm, który dopuszcza spożywanie jajek jako jedynych produktów pochodzenia zwierzęcego
  • weganizm polegający na rezygnacji ze wszystkich produktów, które pochodzą od zwierząt, a więc z mleka, serów, jajek czy miodu. Na temat diety wegańskiej popełniliśmy kilka osobnych artykułów: Jak przejść na weganizm oraz porównanie wegetarianizm a weganizm.
  • fleksitarianizm dopuszczający okazjonalne spożywanie różnych rodzajów mięsa
  • witarianizm i fruktarianizm – pierwszy z nich polega na spożywaniu wyłącznie surowych warzyw i owoców, a drugi tylko owoców; ponadto fruktarianie jedzą tylko takie owoce, które w sposób naturalny, samoistnie odpadły od rośliny.

Dużą popularnością zaczyna też cieszyć się dieta zwana semiwegetarianizmem, wykluczająca tylko niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego. Dzieli się ona na:

  • pollowegetarianizm, który dopuszcza w diecie mięso kurczaka
  • pescowegetarianizm/ichtiwegetarianizm, który dopuszcza jedzenie ryb i owoców morza.
wegetarianizm

Czy dieta wegetariańska jest zdrowa? 

Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska lub wegańska jest odpowiednia dla człowieka na każdym etapie jego rozwoju. Badania przeprowadzone na początku lat 90. XX wieku na Uniwersytecie Oksfordzkim wykazały, że osoby na diecie wegetariańskiej rzadziej chorują na raka.

Potwierdziły to badania opublikowane w 2015 roku przez WHO, wyraźnie wskazujące, iż czerwone mięso znajduje się w I grupie kancerogenów chemicznych czynników rakotwórczych. Zdaniem Academy of Dietetics and Nutrition stosowanie diety wegetariańskiej może zmniejszyć: ryzyko nowotworów o 18 proc., ryzyko cukrzycy typu 2 o 50 proc. a ryzyko chorób serca o 32 proc. Ponadto dieta wegetariańska zapobiega również takim chorobom jak miażdżyca czy osteoporoza.

wegetarianizm

Dieta wegetariańska – zasady

Jeśli nieobojętny jest ci los zwierząt, naszej planety oraz zdrowie, możesz rozważyć rezygnację z mięsa. W pierwszej kolejności warto dowiedzieć się jednak, co jeść, a czego nie, przechodząc na wegetarianizm.

co jedza wegetarianie

Co jedzą wegetarianie?

Wegetarianie nie jedzą mięsa i opierają swój jadłospis głównie na warzywach i owocach. Dozwolone są również produkty mleczne i jaja. Popularne posiłki to oprócz warzyw i owoców produkty zbożowe z pełnego przemiału, orzechy, kiełki, nasiona i oleje roślinne. Źródło białka dla wegetarian stanowią przede wszystkim rośliny strączkowe i produkty sojowe, takie jak seitan, tofu oraz suszona proteina sojowa.

co jedza wegetarianie

Czego nie jedzą wegetarianie?

Główne ograniczenie diety wegetariańskiej to eliminacja mięsa i jego przetworów, w tym różnego rodzaju kiełbas, mielonek, konserw, drobiu, ryb i owoców morza. Wegetarianie nie spożywają też produktów takich jak:

  • żelatyna – ponieważ w jej skład wchodzą mielone kości zwierząt pozostające po uboju
  • koszenila – barwnik uzyskiwany z mielonych owadów
  • karuk – klej rybny
  • sery, do których używana jest podpuszczka zwierzęca.
wegetarianizm
wegetarianizm

Jak zbilansować dietę wegetariańską?

Aby w pełni pokryć zapotrzebowanie na proteiny, wegetarianie powinni spożywać różnorodne posiłki roślinne, uwzględniając w jadłospisie kilka gatunków roślin strączkowych. Warto też włączyć do diety nasiona chia (szałwia hiszpańska) oraz komosę ryżową (quinoa) – zawierają one bowiem wszystkie aminokwasy egzogenne i są źródłem tzw. kompletnego białka.

Weganie i wegetarianie są szczególnie narażeni na występowanie niedokrwistości z niedoboru żelaza. Przechodząc na dietę bezmięsną, dobrze jest do posiłków zawierających źródła żelaza niehemowego (soja gotowana, pestki słonecznika, pestki dyni, płatki owsiane) dodawać produkty bogate w witaminę C. Aby wzbogacić dietę w większą ilość kwasu foliowego, należy spożywać surowe lub krótko gotowane warzywa, w szczególności zielone, oraz zboża, pestki i orzechy. Ważne jest również dostarczanie cynku, którego źródłem są soczewica, dynia, pieczarki, pieczywo pełnoziarniste i orzechy.

 

wegetarianizm
suplementacja

Suplementacja przy diecie wegetariańskiej

Witamina B12 odgrywa istotną rolę w pracy nerwów, komórek oraz bierze udział w tworzeniu DNA. Niestety nie ma jej w owocach, warzywach czy produktach zbożowych. Dlatego weganie i wegetarianie powinni ją suplementować. Z kolei witamina D występuje tylko w nielicznych produktach roślinnych, głównie grzybach. Aby zbilansować dietę bezmięsną, powinno się rozważyć również i jej suplementację.

wegetarianizm

Wegetarianizm – za i przeciw

wady i zalety wegetarianizmu

Zalety diety wegetariańskiej

  • spożywanie produktów o niższej wartości kalorycznej, a dużej wartości odżywczej
  • mała zawartość tłuszczów nasyconych i cholesterolu przy dużej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych
  • duża zawartość węglowodanów złożonych w postaci produktów zbożowych, nasion, orzechów i warzyw
  • duże spożycie warzyw i owoców bogatych w potas i witaminę C
  • w konsekwencji niskie ciśnienie tętnicze oraz niskie stężenie cholesterolu we krwi
  • mniejsza szansa na wystąpienie cukrzycy typu 2, chorób układu sercowo-naczyniowego czy chorób nowotworowych
  • mniejsze prawdopodobieństwo otyłości i nadwagi
  • rzadsze zaparcia
  • świadomość nieprzykładania ręki do okrucieństwa wobec zwierząt
  • świadomość robienia czegoś dobrego dla planety.
wady i zalety wegetarianizmu

Czy wegetarianizm ma swoje wady?

Oczywiście, znaleźć można także pewne wady wegetarianizmu. Należą do nich:

  •  jak w przypadku każdej źle zbilansowanej diety, także przy stosowaniu diety wegetariańskiej mogą pojawić się niedobory pokarmowe w postaci witaminy D, B12, białka, cynku, selenu, wapnia, jodu i wielonasyconych kwasów tłuszczowych omega-3
  • wegetarianie często narażeni są w środowisku osób jedzących mięso na krytyczne uwagi, męczące próby perswazji, a niekiedy nawet wyśmiewanie i agresję
  • zdaniem wegan spożywanie przez wegetarian jaj, nabiału i miodu jest również wątpliwe etycznie.
e

Owoce i warzywa

Więcej

Nabiał i jaja

Więcej

Orzechy, migdały, pistacje

Więcej
z

Produkty sypkie i zbożowe

Więcej
Przypomnienie o
Błąd! Przepraszamy, wystąpił błąd. Spróbuj ponownie później.

Czy chcesz aby Cię powiadomić, kiedy przedmiot będzie dostępny?

Potwierdzenie przypomnienia

Dzień przypomnienia
Dwa dni wcześniej
Jeden dzień wcześniej
W dniu oferty
Godzina
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Uwagi
  • Aby skorzystać z bezpłatnej usługi przypomnień, potrzebujemy potwierdzić Twój adres e-mal. Robimy to dwustopniowo, tj. Wprowadź swój adres e-mail i kliknij "Aktywuj przypomnienie". Po kilku minutach otrzymasz link aktywacyjny. W następnym kroku klikasz w ten link i aktywujesz usługę przypomnienia.
  • Aby przesłać ten formularz, musisz aktywować akceptację plików cookie w ustawieniach bezpieczeństwa swojej przeglądarki.
  • Przypomnienie może zostać wysłane tylko wtedy, gdy wybrana data przypada w przyszłości i pomyślnie uwierzytelniłeś swój adres e-mail.

Niedostępne

Oferta już wygasła

Aktywacja przypominania!

Potwierdzenie przypomnienia

Otrzymasz przypomnienie w dniu ${date} o godzinie ${time}.

Wymagana aktywacja wiadomości (e-mail)

Na podany adres e-mail została wysłana wiadomość, aby potwierdzić Twój adres e-mail. Prosimy kliknąć w link w wiadomości.

regions.regionSwitchHeadline

regions.regionSwitchText
regions.regionSwitchTextExplicitSwitch